ลานีญา มาแล้ว แต่ไม่รุนแรงอย่างที่คาด ไทย เตรียมรับฝน อากาศเย็น

Leo Migdal

-Nov 21, 2025, 3:19 AM

ลานีญา มาแล้ว แต่ไม่รุนแรงอย่างที่คาด ไทย เตรียมรับฝน อากาศเย็น

หลังจากรอคอยมาตลอดปี 2024 ในที่สุดปรากฏการณ์ “ลานีญา” ก็เกิดขึ้นเรียบร้อยแล้ว แต่ไม่ได้รุนแรงเท่าที่คาดไว้ และไม่น่าจะก่อให้เกิดปัญหาสภาพอากาศมากนัก ตามข้อมูลจากสำนักงานบริหารบรรยากาศ และมหาสมุทรแห่งชาติสหรัฐ (NOAA) ลานีญา เป็นปรากฏการณ์ขั้วตรงข้ามของ “เอลนีโญ” ทำให้ผืนน้ำในมหาสมุทรแปซิฟิก บริเวณเส้นศูนย์สูตรเคลื่อนตัวอย่างไม่สม่ำเสมอ และเย็นลงอย่างผิดปกติ ส่งผลให้รูปแบบสภาพอากาศทั่วโลกเปลี่ยนแปลงไป ปรากฏการณ์เอลนีโญครั้งล่าสุดสิ้นสุดลงเมื่อเดือนมิถุนายน 2024 และนักพยากรณ์อากาศทั่วโลกต่าง คาดว่าลานีญาจะเกิดขึ้นภายในปี 2024 แต่ลานีญาก็ไม่มาตามที่คาดไว้ เนื่องจากอุณหภูมิของมหาสมุทรทั่วโลกอุ่นขึ้นมากในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา จากข้อมูลตัวชี้วัด “NINO3.4” ที่ใช้ในการกำหนดว่าในตอนนี้โลกกำลังอยู่ในปรากฏการณ์เอลนีโญหรือลานีญา หรืออยู่ในสภาวะเป็นกลาง ซึ่งพบว่าในช่วงที่ผ่านมามีอุณหภูมิต่ำกว่าค่าเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณ 0.9 องศาเซลเซียส ซึ่งยังไม่ถึงกว่าเกณฑ์ลานีญาที่กำหนดไว้ที่ 0.8 องศาเซลเซียส โดยทั่วไปแล้วลานีญามักจะเกิดขึ้นในช่วงฤดูหนาว มีจุดสูงสุดในช่วงปลายฤดูใบไม้ผลิ จากนั้นจะค่อยๆ เบาลงในช่วงฤดูร้อน แต่ในปัจจุบันไม่ได้เกิดขึ้นตามกฎเกณฑ์อย่างเคร่งครัด เนื่องจากลานีญาในรอบนี้เกิดขึ้นช้ากว่าปกติ ซึ่งเป็นครั้งที่ 2 ในรอบ 75 ปีที่เกิดขึ้นช้าขนาดนี้ (ครั้งแรกคือ ช่วงปี 2008-2009) ภายหลังจาก "กรมอุตุนิยมวิทยา" ได้ออกมาประกาศว่า ประเทศไทยจะเข้าสู่สภาวะลานีญาในช่วงเดือน ก.ค.

ถึง ก.ย. 2567 และจะต่อเนื่องไปจนถึงช่วง ธ.ค. 2567 ถึง ก.พ. 2568 ส่งผลให้ครึ่งปีหลังของประเทศไทย มีแนวโน้มฝนเพิ่มขึ้นเล็กน้อย และอุณหภูมิยังคงสูงกว่าค่าปกติ แต่มีแนวโน้มที่ฤดูหนาวปีนี้อุณหภูมิจะลดลงกว่าปีที่แล้ว อย่างที่หลายคนเข้าใจกันดีว่า "ลานีญา" เป็นปรากฏการณ์คนละขั้วกับ "เอลนีโญ" โดยอุณหภูมิผิวน้ำทะเลบริเวณเส้นศูนย์สูตรในมหาสมุทรแปซิฟิกกลาง และตะวันออกเย็นลงผิดปกติ ซึ่งเกิดจากลมสินค้า (Trade Wind) มีกำลังแรงกว่าปกติ ทำให้น้ำทะเลที่อุ่นถูกพัดไปทางด้านตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟิกมากขึ้น ส่งผลให้อุณหภูมิผิวน้ำของฝั่งตะวันตกที่สูงกว่าฝั่งตะวันออกอยู่แล้วยิ่งสูงกว่าเดิม ส่งผลให้ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และออสเตรเลีย มีระดับน้ำทะเลสูงขึ้น เกิดเมฆฝนรุนแรง มีฝนตกหนักมากกว่าปกติ ส่วนด้านตะวันออกของมหาสมุทรแปซิฟิกจะเกิดภาวะแห้งแล้งกว่าปกติ

ทั้ง 2 ปรากฏการณ์นี้เกิดจากความผกผันของกระแสอากาศโลก บริเวณเส้นศูนย์สูตรเหนือมหาสมุทรแปซิฟิก ซึ่งยังไม่สามารถระบุสาเหตุที่แน่ชัดได้ โดยเอลนีโญทำให้เกิดฝนตกหนักในตอนเหนือของทวีปอเมริกาใต้ และเกิดความแห้งแล้งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จะเกิดขึ้นเฉลี่ย 5-6 ปีต่อครั้ง แต่ละครั้งกินเวลาราว 12-18 เดือน ในทางกลับกัน ลานีญาทำให้เกิดความแห้งแล้งทางตอนเหนือของทวีปอเมริกาใต้ และเกิดฝนตกหนักในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งมักจะเกิดสลับกัน คือ เมื่อเกิดเอลนีโญแล้วจะเกิดลานีญาตามมา ซึ่งจะเกิดขึ้นได้ทุก 2-3 ปี แต่ละครั้งกินเวลานานราว 9-12 เดือน แต่บางครั้งอาจอยู่นานถึง 2 ปี ในขณะที่โลกกำลังเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศอย่างต่อเนื่อง ประเทศไทยกำลังเตรียมรับมือกับปรากฏการณ์ธรรมชาติที่อาจส่งผลกระทบต่อสภาพอากาศในอีกไม่กี่เดือนข้างหน้า นั่นคือ "ปรากฏการณ์ลานีญา" น้องสาวของเอลนีโญที่หลายคนอาจไม่คุ้นเคย แต่มีความสำคัญไม่แพ้กัน "ลานีญา" หรือที่รู้จักกันในชื่อ "น้องของเอลนีโญ" (El Niño's sister) หรือ "สภาวะตรงข้ามเอลนีโญ" (anti–El Niño) เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่ออุณหภูมิผิวน้ำทะเลบริเวณตอนกลางและตะวันออกของมหาสมุทรแปซิฟิกเขตศูนย์สูตรมีค่าต่ำกว่าปกติ เนื่องจากลมค้าตะวันออกเฉียงใต้มีกำลังแรงมากกว่าปกติ ส่งผลให้น้ำอุ่นถูกพัดพาไปสะสมทางตะวันตกมากขึ้น ทำให้บริเวณดังกล่าวซึ่งเดิมมีอุณหภูมิผิวน้ำทะเลและระดับน้ำทะเลสูงกว่าทางตะวันออกอยู่แล้ว ยิ่งมีอุณหภูมิและระดับน้ำทะเลสูงขึ้นไปอีก ปรากฏการณ์ลานีญา มักเกิดขึ้นทุก 2-3 ปี และปกติจะคงอยู่ประมาณ 9-12 เดือน แต่บางครั้งอาจปรากฏอยู่ได้นานถึง 2 ปี ซึ่งส่งผลกระทบต่อสภาพอากาศทั่วโลก รวมถึงประเทศไทยด้วย ศูนย์ภูมิอากาศ กรมอุตุนิยมวิทยา ได้เปิดเผยข้อมูลล่าสุดเมื่อวันที่ 1 สิงหาคม 2567 ที่ผ่านมาว่า ปรากฏการณ์เอนโซ (ENSO) ซึ่งเป็นตัวบ่งชี้สำคัญของการเกิดลานีญา กำลังอยู่ในสภาวะปกติ แต่มีแนวโน้มที่จะเปลี่ยนแปลง

โดยจากการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการทางสถิติและแบบจำลองเชิงพลวัต พบว่า มีความน่าจะเป็นถึง 70% ที่ปรากฏการณ์เอนโซจะเปลี่ยนเข้าสู่สภาวะลานีญา ในช่วงเดือนสิงหาคมถึงตุลาคม 2567 และอาจต่อเนื่องไปจนถึงช่วงพฤศจิกายน 2567 ถึงมกราคม 2568

People Also Search

หลังจากรอคอยมาตลอดปี 2024 ในที่สุดปรากฏการณ์ “ลานีญา” ก็เกิดขึ้นเรียบร้อยแล้ว แต่ไม่ได้รุนแรงเท่าที่คาดไว้ และไม่น่าจะก่อให้เกิดปัญหาสภาพอากาศมากนัก ตามข้อมูลจากสำนักงานบริหารบรรยากาศ และมหาสมุทรแห่งชาติสหรัฐ (NOAA)

ถึง ก.ย. 2567 และจะต่อเนื่องไปจนถึงช่วง ธ.ค. 2567 ถึง ก.พ. 2568 ส่งผลให้ครึ่งปีหลังของประเทศไทย

ทั้ง 2 ปรากฏการณ์นี้เกิดจากความผกผันของกระแสอากาศโลก บริเวณเส้นศูนย์สูตรเหนือมหาสมุทรแปซิฟิก ซึ่งยังไม่สามารถระบุสาเหตุที่แน่ชัดได้ โดยเอลนีโญทำให้เกิดฝนตกหนักในตอนเหนือของทวีปอเมริกาใต้ และเกิดความแห้งแล้งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จะเกิดขึ้นเฉลี่ย 5-6 ปีต่อครั้ง

โดยจากการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการทางสถิติและแบบจำลองเชิงพลวัต พบว่า มีความน่าจะเป็นถึง 70% ที่ปรากฏการณ์เอนโซจะเปลี่ยนเข้าสู่สภาวะลานีญา ในช่วงเดือนสิงหาคมถึงตุลาคม 2567 และอาจต่อเนื่องไปจนถึงช่วงพฤศจิกายน 2567 ถึงมกราคม