อาชญากรรมทางสิ่งแวดล้อม ภัยคุกคามความมั่นคง

Leo Migdal

-Nov 22, 2025, 12:52 PM

อาชญากรรมทางสิ่งแวดล้อม ภัยคุกคามความมั่นคง

ด้วยสถานการณ์ด้านสิ่งแวดล้อมจากเดิมที่พบปัญหาในเรื่องของผลกระทบทั่วไป ไม่ว่าจะเป็นน้ำเสีย มลพิษพื้นฐาน แต่ในปัจจุบันปัญหาสิ่งแวดล้อมที่กระทบประเทศไทย มีลักษณะเป็นขบวนการ มีแบบมีแผน ตลอดจนมีกลไกที่เปลี่ยนไป จึงกลายเป็นอาชญากรรมสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้ อาชญากรรมสิ่งแวดล้อมยังมีความสำคัญในระดับภูมิภาค และนานาชาติด้วย องค์กรสิ่งแวดล้อม สหประชาชาติ (UN Environment Programme หรือ UNEP) ได้ให้ความหมายของอาชญากรรมสิ่งแวดล้อม หมายถึง การกระทำที่ละเมิดกฎหมายสิ่งแวดล้อมและก่อให้เกิดอันตรายหรือความเสี่ยงอย่างมีนัยสำคัญต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของมนุษย์ องค์กรเพื่อความร่วมมือและการพัฒนาทางเศรษฐกิจ (OECD) ได้ให้ความหมายของอาชญากรรมสิ่งแวดล้อม หมายถึงการกระทำโดยเจตนาหรือจากความประมาท ละเลยปกป้องก็ตาม และก่อให้เกิดอันตรายอย่างนัยสำคัญต่อสิ่งแวดล้อม นายวิฑูรย์ เลี่ยนจำรูญ เลขาธิการมูลนิธิชีววิถี (BioThai) กล่าวถึงปัญหาที่กำลังคุกคามความหลากหลายทางชีวภาพและความมั่นคงทางอาหารของประเทศไทยและภูมิภาค ซึ่งเกี่ยวข้องโดยตรงกับปัญหาอาชญากรรมสิ่งแวดล้อม และการดำเนินนโยบายเกษตรอุตสาหกรรมที่ไม่ยั่งยืน ระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพเป็นรากฐานสำคัญของการมีชีวิตอยู่ของมนุษย์ โดยขณะนี้โลกกำลังเผชิญภัยคุกคาม 5 ประการใหญ่ ได้แก่ ด้วยสถานการณ์ด้านสิ่งแวดล้อมจากเดิมที่พบปัญหาในเรื่องของผลกระทบทั่วไป ไม่ว่าจะเป็นน้ำเสีย มลพิษพื้นฐาน แต่ในปัจจุบันปัญหาสิ่งแวดล้อมที่กระทบประเทศไทย มีลักษณะเป็นขบวนการ มีแบบมีแผน ตลอดจนมีกลไกที่เปลี่ยนไป จึงกลายเป็นอาชญากรรมสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้ อาชญากรรมสิ่งแวดล้อมยังมีความสำคัญในระดับภูมิภาค และนานาชาติด้วย

องค์กรสิ่งแวดล้อม สหประชาชาติ (UN Environment Programme หรือ UNEP) ได้ให้ความหมายของอาชญากรรมสิ่งแวดล้อม หมายถึง การกระทำที่ละเมิดกฎหมายสิ่งแวดล้อมและก่อให้เกิดอันตรายหรือความเสี่ยงอย่างมีนัยสำคัญต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของมนุษย์ องค์กรเพื่อความร่วมมือและการพัฒนาทางเศรษฐกิจ (OECD) ได้ให้ความหมายของอาชญากรรมสิ่งแวดล้อม หมายถึงการกระทำโดยเจตนาหรือจากความประมาท ละเลยปกป้องก็ตาม และก่อให้เกิดอันตรายอย่างนัยสำคัญต่อสิ่งแวดล้อม นายวิฑูรย์ เลี่ยนจำรูญ เลขาธิการมูลนิธิชีววิถี (BioThai) กล่าวถึงปัญหาที่กำลังคุกคามความหลากหลายทางชีวภาพและความมั่นคงทางอาหารของประเทศไทยและภูมิภาค ซึ่งเกี่ยวข้องโดยตรงกับปัญหาอาชญากรรมสิ่งแวดล้อม และการดำเนินนโยบายเกษตรอุตสาหกรรมที่ไม่ยั่งยืน ระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพเป็นรากฐานสำคัญของการมีชีวิตอยู่ของมนุษย์ โดยขณะนี้โลกกำลังเผชิญภัยคุกคาม 5 ประการใหญ่ ได้แก่ Green Opinion : อาชญากรรมสิ่งแวดล้อม กับ วิกฤตทะเลไทย: ใครคืออาชญากร? บทความว่าด้วยวิกฤตทะเลไทย ในมุมมองอาชญากรรมสิ่งแวดล้อม โดย ผศ.ดร.

บูชิตา สังข์แก้ว รองคณบดีฝ่ายพัฒนาสังคมและความยั่งยืน และอาจารย์ประจำหลักสูตรปริญญาโท (ออนไลน์) วิทยาลัยผู้นำและนวัตกรรมสังคม มหาวิทยาลัยรังสิต อาชญากรรมสิ่งแวดล้อม (Environmental Crimes) คือ การกระทำหรือกิจกรรมต่าง ๆ ที่ละเมิดกฎหมายสิ่งแวดล้อม รวมถึง การกระทำที่มิชอบด้วยกฎหมายในลักษณะแสวงหาประโยชน์และใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติที่ก่อให้เกิดผลเสียหฺาย อันตราย หรือความเสี่ยงอย่างร้ายแรงต่อธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม สุขภาพของมนุษย์ หรือทั้งสองอย่าง โดยที่โครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติ (UNEP: United Nations Environmental Programme) และ องค์การตำรวจอาชญากรรมระหว่างประเทศ หรือตำรวจสากล (Interpol) ได้ให้การยอมรับว่า อาชญากรรมสิ่งแวดล้อม เป็นคำเรียกรวม ๆ ในกิจกรรมผิดกฎหมายที่ทำลายสิ่งแวดล้อม หรือมีจุดมุ่งหวังให้บุคคคล กลุ่มบุคคล และองค์กร ได้รับประโยชน์จากการทำลาย ค้า หรือขโมยทรัพยากรธรรมชาติ และจัดเป็นอาชญกรรมร้ายแรง ทั้งระดับชาติและข้ามชาติ อาชญกรรมสิ่งแวดล้อมโดยทั่วไป ได้แก่ อาชญากรรมสัตว์ป่า อาชญากรรมก่อมลพิษ การค้าสารเคมีต้องห้าม การประมงผิดกฎหมายหรือประมงทำลายล้างสัตว์น้ำ โดยเฉพาะปลา การตัดไม้ผิดกฎหมาย และการทำเหมืองผิดกฎหมาย อาชญากรรมต่อความหลากหลายทางชีวภาพ และอาชญากรรมสิ่งแวดล้อมที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของมนุษย์ อาชญกรรมสิ่งแวดล้อมเกี่ยวข้องกับการบังคับใช้กฎหมาย 3 ระดับ ได้แก่ กฎหมายระดับชาติหรือกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมของประเทศนั้น ๆ กฎหมายระดับนานาชาติหรือกฎหมายสากล เช่น อนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและพิธีสารเกียวโต หรือ UNFCCC อนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ หรือ CBD อนุสัญญาว่าด้วยการค้าระหว่างประเทศซึ่งชนิดสัตว์ป่าและพืชป่าใกล้สูญพันธุ์ หรือ CITES อนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเล หรือ UNCLOS รวมถึง เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนแห่งสหประชาชาติ เป็นต้น และกฎหมายระดับภูมิภาค อาทิเช่น ข้อกำหนดว่าด้วยอาชญากรรมสิ่งแวดล้อม (Environmental Crime Directive) ของสหภาพยุโรปมีผลบังคับใช้กับประเทศสมาชิก โดยข้อกำหนดได้ระบุประเภทและระดับบทลงโทษ ทั้งผู้กระทำผิดที่เป็นบุคคลและนิติบุคคล รวมถึงคดีอาชญากรรมสิ่งแวดล้อมข้ามพรมแดน การกำหนดความผิดที่มีคุณสมบัติพิเศษ... รายงานความเสี่ยงโลกปี 2025 โดย WEF ชี้ความขัดแย้งระหว่างรัฐและวิกฤตสิ่งแวดล้อมเป็นภัยเร่งด่วนที่สุด ข้อมูลบิดเบือนและสภาพอากาศสุดขั้วกดดันโลกทั้งในระยะสั้นและระยะยาว WEF เรียกร้องความร่วมมือด่วนเพื่อสร้างเสถียรภาพในอนาคต -ความขัดแย้งทางอาวุธในระดับรัฐกลายเป็นความเสี่ยงเร่งด่วนสูงสุดสำหรับปี 2025 โดยผู้ตอบแบบสอบถามเกือบหนึ่งในสี่ระบุถึงความขัดแย้งทางภูมิรัฐศาสตร์ที่เพิ่มสูงขึ้นและการแตกแยกทั่วโลก

-ข้อมูลที่ผิดพลาดและข้อมูลเท็จเป็นปัจจัยเสี่ยงในระยะสั้น และอาจกระตุ้นให้เกิดความไม่มั่นคงและบั่นทอนความไว้วางใจในการปกครอง ส่งผลให้ความจำเป็นเร่งด่วนในการร่วมมือกันเพื่อแก้ไขวิกฤตการณ์ร่วมกันมีความซับซ้อนมากขึ้น -ความเสี่ยงด้านสิ่งแวดล้อมมีอิทธิพลเหนือขอบเขต 10 ปี นำโดยเหตุการณ์สภาพอากาศที่รุนแรง การสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ และการล่มสลายของระบบนิเวศ รายงานความเสี่ยงระดับโลกครั้งที่ 20 ของ World Economic Forum (WEF) ซึ่งเผยแพร่เมื่อวันที่ 15 มกราคม 2568 เผยให้เห็นภูมิทัศน์ระดับโลกที่แตกแยกมากขึ้นเรื่อยๆ โดยความท้าทายทางภูมิรัฐศาสตร์ สิ่งแวดล้อม สังคม และเทคโนโลยีที่ทวีความรุนแรงขึ้นคุกคามเสถียรภาพและความก้าวหน้า แม้ว่าความเสี่ยงทางเศรษฐกิจจะมีความโดดเด่นน้อยลงในผลการสำรวจของปีนี้ แต่ก็ยังคงเป็นปัญหาที่น่ากังวล โดยเชื่อมโยงกับความตึงเครียดทางสังคมและภูมิรัฐศาสตร์

People Also Search

ด้วยสถานการณ์ด้านสิ่งแวดล้อมจากเดิมที่พบปัญหาในเรื่องของผลกระทบทั่วไป ไม่ว่าจะเป็นน้ำเสีย มลพิษพื้นฐาน แต่ในปัจจุบันปัญหาสิ่งแวดล้อมที่กระทบประเทศไทย มีลักษณะเป็นขบวนการ มีแบบมีแผน ตลอดจนมีกลไกที่เปลี่ยนไป จึงกลายเป็นอาชญากรรมสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้ อาชญากรรมสิ่งแวดล้อมยังมีความสำคัญในระดับภูมิภาค

องค์กรสิ่งแวดล้อม สหประชาชาติ (UN Environment Programme หรือ UNEP) ได้ให้ความหมายของอาชญากรรมสิ่งแวดล้อม หมายถึง การกระทำที่ละเมิดกฎหมายสิ่งแวดล้อมและก่อให้เกิดอันตรายหรือความเสี่ยงอย่างมีนัยสำคัญต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของมนุษย์

บูชิตา สังข์แก้ว รองคณบดีฝ่ายพัฒนาสังคมและความยั่งยืน และอาจารย์ประจำหลักสูตรปริญญาโท (ออนไลน์) วิทยาลัยผู้นำและนวัตกรรมสังคม มหาวิทยาลัยรังสิต อาชญากรรมสิ่งแวดล้อม (Environmental Crimes)

-ข้อมูลที่ผิดพลาดและข้อมูลเท็จเป็นปัจจัยเสี่ยงในระยะสั้น และอาจกระตุ้นให้เกิดความไม่มั่นคงและบั่นทอนความไว้วางใจในการปกครอง ส่งผลให้ความจำเป็นเร่งด่วนในการร่วมมือกันเพื่อแก้ไขวิกฤตการณ์ร่วมกันมีความซับซ้อนมากขึ้น -ความเสี่ยงด้านสิ่งแวดล้อมมีอิทธิพลเหนือขอบเขต 10 ปี นำโดยเหตุการณ์สภาพอากาศที่รุนแรง การสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ และการล่มสลายของระบบนิเวศ รายงานความเสี่ยงระดับโลกครั้งที่